Nga Oleksandr Shulga
Deri në vitin 2014, kur Rusia pushtoi për herë të parë Ukrainën, një qytetari që bënte një jetë të lumtur dhe paqësore, për shembull, në fshatin Robotyne në rajonin perëndimor të Zaporizhias, nuk do t’i interesonte se çfarë mendonte mesatarja ruse për vendin e tij.
ani që ai ka vdekur ose po shkon në mërgim sepse trupat e Kremlinit po shkatërrojnë komunitetin e tij, kjo është një çështje shumë personale. Dhe duke pasur parasysh se qëndrimet shoqërore të Rusisë parashikojnë agresion ushtarak në të ardhmen, nuk janë vetëm sociologët dhe politikanët ata që duhet të shqetësohen se çfarë mund të nënkuptojnë këto qëndrime për shtetet fqinje.
Nga njëra anë, opozita ruse përpiqet ta portretizojë shoqërinë ruse si të shkëputur nga lufta dhe fajëson vetë Putinin ose regjimin e tij. Për shkak të kësaj, liderët dhe zyrtarët e opozitës shmangin diskutimin e rrënjëve të pranimit të luftës kundër Ukrainës. Kjo perspektivë është shumë e dobishme për ata që mendojnë për një zgjidhje dhe bashkëjetesë të pasluftës me Ukrainën e pas-Putinit. Ju mund ta quani këtë një teori lufte me një njeri.
Por ka probleme shumë më të gjera. Sepse sondazhet e bëjnë të qartë se rusët e zakonshëm nuk e njohin pavarësinë e Ukrainës dhe se kjo nuk është vetëm një luftë e një njeriu.
Kjo buron nga një nocion i pranuar gjerësisht në Federatën Ruse të shteteve tashmë të pavarura ish-sovjetike. Ai mund të karakterizohet si një model nënshtrimi dhe dominimi dhe jo një model i bazuar në bashkëpunim. Si rezultat, qëllimi në lidhje me Ukrainën është asimilimi dhe përthithja sesa shkëmbimi dhe bashkëjetesa e ndërsjellë.
Ky nuk është një pohim i thjeshtë, por mund të mbështetet me të dhëna domethënëse.
Pas më shumë se një viti luftë kundër Ukrainës, në të cilën dhjetëra mijëra ukrainas u vranë dhe u plagosën dhe qindra vendbanime u shkatërruan, shumica e rusëve (65%) thonë se qëndrimi i tyre ndaj ukrainasve nuk ka ndryshuar.
Gjithashtu, më shumë se gjysma e të anketuarve (54%) ende mendojnë se rusët dhe ukrainasit janë një komb, ndërsa 12% të tjerë mendojnë se të dy kombet janë shumë të ngjashëm. Vetëm 8% deklarojnë se rusët dhe ukrainasit janë popuj krejtësisht të ndryshëm.
Këto shifra mund të duken të çuditshme: si ndodh që pas kaq shumë vdekjesh nga të dyja palët, përfshirë edhe rusët (vlerësimi i fundit i SHBA-së e vendos numrin e personelit ushtarak rus në rreth 300,000), qëndrimi i qytetarëve ka mbetur i njëjtë?
Modeli i përthithjes dhe asimilimit ndihmon për të shpjeguar këtë. Shumica e shoqërisë ruse e sheh pushtimin e Ukrainës si një çështje të brendshme ruse, e ngjashme me “imponimin e një rendi kushtetues” në Republikën çeçene në vitet 1990 dhe fillim të viteve 2000. Nëse rusët dhe ukrainasit janë në thelb të padallueshëm dhe i përkasin të njëjtit popull, atëherë pushtimi nuk shihet si agresion kundër një shteti sovran, dhe vetë akti nuk shihet si një sulm, por si një rivendosje e rendit.
Tipari i dytë kryesor që shfaqet është mungesa e ndjeshmërisë mes shumicës së rusëve ndaj Ukrainës dhe qytetarëve të saj. Kjo është e rrënjosur në vetëdijen e publikut rus dhe karakterizohet nga një model nënshtrimi dhe dominimi.
Kur u pyetën nëse do të mbështesnin sulmet me raketa të ushtrisë ruse ndaj infrastrukturës energjetike të Ukrainës, shumica e rusëve (63%) u përgjigjën pozitivisht. Është e rëndësishme të merret në konsideratë konteksti në të cilin është kryer ky sondazh – pyetja është bërë në dhjetor, gjatë pikut të sulmeve ndaj infrastrukturës civile kritike të Ukrainës. Televizioni shtetëror rus dhe media të tjera, të kontrolluara nga shteti dhe opozita, raportuan në mënyrë aktive për këto zhvillime.
Edhe pse ishte e qartë se sulmet me raketa po u shkaktonin vuajtje civilëve ukrainas (të cilët rusët thonë se janë “ashtu si ne”), shumica i mbështetën veprimet. Refuzimi i shoqërisë ukrainase për të pranuar modelin rus çoi në dehumanizimin e saj; në sytë e rusëve, ata që rezistojnë janë nazistët.
Çelësi qëndron në realizimin e vetëdijshëm ose të pavetëdijshëm se Ukraina duhet të absorbohet dhe nuk mund të trajtohet si një sovran i barabartë. Kjo është e rrënjosur thellë në vetëdijen dhe jetën e përditshme të publikut rus.
Largimi i Putinit dhe regjimit të tij nuk do ta ndryshojë këtë, pavarësisht se çfarë pretendon opozita në vend.
Dr Oleksandr Shulga është kreu i Institutit për Kërkimin dhe Analizën e Konflikteve në Rusi (IKAR), i vetmi institucion në Ukrainë që kryen vëzhgime mujore sociologjike në Rusi. Ai ka një përvojë 16 vjeçare në fushën e kërkimeve sociologjike sasiore dhe cilësore. Gjatë kësaj kohe, Dr. Shulga, si mbikëqyrës, këshilltare apo eksperte, i ngarkuar me kryerjen e studimeve të ndryshme, duke përfshirë edhe zonat ku ka rrezik përshkallëzimi të tensionit dhe paqëndrueshmërisë.
Europe’s Edge është revista online e CEPA-s që raporton mbi çështje kritike të politikës së jashtme në Evropë dhe Amerikën e Veriut. Të gjitha opinionet janë të autorit dhe nuk përfaqësojnë domosdoshmërisht qëndrimin ose pikëpamjet e institucioneve që ata përfaqësojnë ose të Qendrës për Analizë të Politikave Evropiane.
